Bernie Sanders: het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme

Bernie Sanders: L’enfant terrible

Wellicht had niemand het ooit verwacht, dat de man voor wie geen huisjes heilig zijn, het ooit nog tot presidentskandidaat zou schoppen mét een behoorlijke kans om te winnen. In tegenstelling tot andere presidentskandidaten wil hij immers geen campagne gefinancierd door grote multinationals. Voor wat hoort wat en Sanders wil zich niet onder druk laten zetten. Hij wil geen politiek in functie van de grootste bedrijven. Het is dan ook een van zijn grootste aanklachten: de macht van grote bedrijven en hoe zij door politieke beslissingen nog minder belastingen moeten betalen, meer winst binnenhalen en hun macht vergroten, ten koste van de ‘gewone mens’.

Zijn partijgenoten zagen en zien het met lede ogen aan:

Wat hen (partijgenoten en andere politici, nvdr) frustreert, was het vooruitzicht dat zij en hun welgestelde vrienden, de lobbyisten en de consultants, de controle verloren over een partij waarvan zij dachten dat het hun persoonlijke bezit was.
Het werd mij duidelijk dat het gevecht waar het echt om draaide de vraag was of de Democratische gevestigde orde bereid was om te stoppen met het koesteren van de connecties met het bedrijfsleven en in plaats van grote bedrijven uit te dagen – zoals Franklin Roosevelt had gedaan in het New Deal-tijdperk – of ze dat ze zouden blijven werken in het cocktailfeestjescircuit voor giften van miljardairinvesteerders en bedrijfs-CEO’s. Met andere woorden, onze campagne bedreigde een zeer gezellige status quo, die deze dreiging beantwoordde met de oproep: ‘Iedereen behalve Bernie’.

Citaat uit Bernie Sanders, Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme, Bot uitgevers 2023

Credits: Gage Skidmore from Peoria, AZ, United States of America, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons

Economische rechten zijn mensenrechten

Het is een zin die nu en dan terugkomt in zijn boek. Hoe kan je van mensenrechten spreken als mensen nauwelijks rondkomen? Als niet iedereen toegang heeft tot goed onderwijs en goede gezondheidszorg? Toegang tot gezondheidszorg is in de V.S. immers verbonden met de werkgever die je al dan niet een goede ziekteverzekering heeft. Wie ziek is en werkonbekwaam of bij een werkgever waarbij dit geen of nauwelijks deel uitmaakt van de arbeidsovereenkomst, is gezien. Dubbel gestraft dus: minder inkomen want geen werk want ziek, geen recht op verzekerde gezondheidszorg.

Naar aanleiding van de covidpandemie vertelt hij dit:

Naar mijn mening was het uitbreiden van Medicare, het populairste en meest uitgebreide zorgprogramma in Amerika, de beste manier om meer mensen gevaccineerd te krijgen en meer mensen toegang te geven tot gezondheidszorg. Tijdens deze economische crisis verloren miljoenen Amerikanen bij het verliezen van hun baan ook de aan die baan gekoppelde ziekteverzekering. Plotseling drong het tot Amerikanen door dat gezondheidszorg geen arbeidsvoorwaarde zou moeten zijn, maar begrepen zou moeten worden als een mensenrecht.

Citaat uit Bernie Sanders, Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme, Bot uitgevers 2023

Bernie Sanders: “Miljardairs zouden niet mogen bestaan”

Bernie Sanders heeft het niet voor de immens stijgende rijkdom met inclusief allerlei privileges. Volgens Bernie Sanders komt grenzeloze hebzucht de wereld niet ten goede. Maar meer nog hekelt hij het (politieke) systeem die deze rijkdom mogelijk maakt.

Mijn punt is niet dat we oligarchen moeten demoniseren, of dat we jaloers op hen moeten zijn. Mensen zoals Musk, Bezos, Zuckerberg, Gates, Buffett, de Waltons, de Kochs en hun soortgenoten zijn meestal slim. Ze werken hard en nemen risico’s; ze zijn vaak innovatief. (…) De strijd tegen de Amerikaanse oligarchie – en de plutocratische regelingen die deze bevorderen – heeft niets te maken met persoonlijkheden. Ongelijkheid gaat niet over individuen; dit is een systemische crisis.
Het is tijd om een cultuur te beëindigen die niet alleen de obscene mate van ongelijkheid accepteert, maar deze zelfs creëert, met enorme schade voor ons land en de wereld als gevolg. We moeten niet meer terughoudend zijn in het erkennen van dit feit, als burgers, politieke activisten en leiders.
We moeten zonder schroom gaan zeggen:
Het is immoreel en absurd dat ons land vandaag de dag meer inkomens- en vermogensongelijkheid heeft dan op enig moment sinds de jaren 1920, dat 45 procent van alle nieuwe inkomsten naar de rijkste 1 procent gaat, dat CEO’s nu driehonderdvijftig keer meer verdienen dan hun gemiddelde werknemer.

Citaat uit Bernie Sanders, Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme, Bot uitgevers 2023

Samengevat: voor wie is dit boek?

Een stem zoals deze van Bernie Sanders wordt weinig gehoord. Het lijkt alsof leven in een permanente crisis een gegeven is, dat vele problemen moeilijk tot niet oplosbaar zijn. Onderliggend lijkt de oorzaak het gebrek aan financiële middelen te zijn. Dat wordt in die boek behoorlijk tegengesproken.
Bernie Sanders kiest resoluut voor het welzijn van elke mens en de planeet en is uitgesproken kritisch tegen een systeem dat mens en aarde uitput.
In de eerste hoofdstukken schetst hij zijn gooi naar het presidentschap met als tegenkandidaat Trump en legt bovendien uit waarom Trump, ook bij de arbeidersklasse populair is terwijl hij net de rijkste top bevoordeligt.

Dit boek is voor iedereen die zich vragen stelt over grote economische onwrikbare regels, ieder die bekommerd is om de toekomst van de mens en de planeet. Bernie geeft alternatieven. Het is aan de lezer om de waardeervan te bepalen, maar Bernie Sanders heeft alvast veel stof tot nadenken. Misschien kan het ook anders?

Wie graag de boeken van Pikkety las (Kapitaal, Kapitaal en ideologie (zie deze reeks artikelen)) of het nog niet lang verschenen boek van Michael J. Sandel (Het onbehagen in de democratie) zal Bernies boek zeker graag lezen, met dit verschil dat het toch behoorlijk vlotter leest.

Bernie Sanders, Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme, is een uitgaven van Bot Uitgevers (2023) en telt 368 blz. Het is te koop bij o.a. Bol.com voor € 25,00 (paperback) en als e-book voor € 15,00.

Meer recensies lezen?

Je kan mij volgen op Instagram: Kaatleest of lees op deze blog allerlei artikels over boeken.