Gelezen : Marli Huijer – Discipline – overleven in overvloed

Een boek over discipline ?

Veel mensen zullen bij het woord discipline wellicht denken aan strenge katholieke scholen waar je allerlei regels moest volgen puur en alleen omwille van de discipline. Het woord discipline is mij trouwens alles behalve vreemd, ik zat veel langer dan goed voor me was op een internaat waarbij zelfs de bakstenen je in het oog hielden !
Discipline heeft voor vele mensen een negatieve connoatie, Duitsland was nooit zover geraakt in de oorlog ware het niet dat de het hele leger een geöliede machine was met als brandstof discipline. Anderzijds heeft discipline gelukkig ook nog positieve klanken zoals bij topatleten. Niemand raakt daar aan de top zonder discipline.
Ik ben zelf nogal pro (alsof het een kwestie van pro of contra zou zijn) en wou wel eens weten waar het bij discipline nu om gaat.

Filosofische vraagstelling

Het boek van Marli Huijer (hoogleraar filosofie Erasum Universiteit) diept het begrip discipline filosofisch uit. Ze stelt zich verschillende vragen waarbij deze de leiddraad is.

[perfectpullquote align=”full” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Het gaat mij er eerst en vooral om hoe we voor onze tijd een goede verhouding tussen vrijheid en discipline kunnen vinden. [/perfectpullquote]

Zo weet je meteen waarover het gaat. Geen psychologie dus, ook geen tips (alhoewel) om meer discipline in je leven te brengen.

6 zaken die ik onthouden heb uit het boek

Omdat dit geen filosofieblog en het zwaar op de hand zou worden beperk ik me hier tot 10 zaken die ik graag wil onthouden uit het boek. Zoals het met filosofie vaak gaat, weet je veel van deze dingen ook uit ervaring of door met gezond verstand na te denken. Maar toch som ik ze graag nog eens op.

1. Discipline als weg naar het doel

   Wie je iets bereiken dan kost dat inspanning en kan je niet ingaan op eender welke verleiding. Het vraagt discipline, maar die vinden veel mensen de moeite omdat ze behoorlijke zekerheid hebben dat wanneer ze het volhouden het doel zullen bereiken. Denk maar aan afvallen, een aantal kilometers lopen, een nieuwe taal leren enzovoort.

2. We worden voortdurend gedisciplineerd

   De overheid en de samenleving leidt in vele levensgebieden ons gedrag. We worden gedisciplineerd door de mogelijkheid van straf (boetes) en de afkeurende blikken van onze medemens. De vrijheid waarvan sprake was in de zestiger jaren is er niet, al denken we nog dat we zo vrij zijn.

3. Discipline wordt deel van onszelf

   Als kind krijgen we allerlei zaken aangeleerd waaraan we niets te zeggen hebben. We leren ‘dankjewel’ zeggen en driftbuien te temperen. Wanneer een volwassene gefrusteerd raakt is hij ondertussen zo (normaal gezien toch) gedisciplineerd dat hij niet de hele buurt bij elkaar zal schreeuwen. De discipline van het kind is het geïnternaliseerd

4. Wie als kind discipline leerde heeft een enorme vooruitgang

   Huijer stelt dat dit niet meer ingehaald kan worden. Gedisciplineerde mensen hebben meer succes. Ze zijn in staat om de directe invulling van een verlangen op te geven voor een groter doel.
   [perfectpullquote align=”full” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]De ongelijke kans om zelfdiscipline te verwerven verklaart ondermeer de maatschappelijke voorsprong van mensen die tot zelfdiscipline zijn opgevoed op mensen die dit niet van huis uit hebben meegekregen. De eersten hebben over het algemeen een betere gezondheid, leven langer en hebben meer voorspoed in het leven datn de laatsten. [/perfectpullquote]

5. Vrijheid – als zogenaamd tegengesteld aan discipline – kan discipline in de hand werken.

   Zo blijkt dat heel wat mensen die vrij hun werktijd kunnen indelen méér en langer werken. Ze zijn zo gedisciplineerd en kunnen het werk zo moeilijk loslaten dat ze blijven werken. Voor deze mensen vraagt het een ander soort discipline om op tijd te kunnen stoppen.
   [perfectpullquote align=”full” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Een van de valkuilen van Het Nieuwe Werken is dat mensen niet kunnen stoppen met werken. Jonge werknemers zijn soms zo gedreven dat ze non-stop door blijven werken en dag en nacht ‘aan’ staan.[/perfectpullquote]

6. Het onderwijs en discipline

   Huijer haalt een aantal filosofen aan die heel negatief staan tegenover de dedisciplinering die er vanaf de jaren 60 is geweest. De Nederlandse overheid maakte zich zo’n zorgen over de alsmaar langere studieduur en de zesjescultuur dat ze perk en paal stelde aan het ‘eeuwig studeren’. Iets wat trouwens ook in België het geval is.
   In het boek leerde ik echter iets nieuws dat velen zullen herkennen : de autoritatieve manier. Daarbij ga je in gesprek met de jongere, stel je grenzen en kaders en maak je afspraken. Niet : omdat ik het zeg, maar ook niet ‘doe wat je wil’.

Wat ik er van denk

Ik vond het heel fijn om het boek te lezen en besef heel goed dat ik het met bovenstaande zes punten oneer aandoe. Wat mij het meeste is bij gebleven is de kracht van discipline. Discipline is heel krachtig en kan tot grote verwezelijkingen leiden, zowel positief als negatief. In principe zie ik discipline als ‘gehoorzaamheid aan’, bv. gehoorzamen aan je planning, gehoorzamen aan je doelstellingen. Maar zoals uit het boek bleek is er ook heel wat discipline die ons wordt opgelegd zonder dat we het goed door hebben. In dit verband moest ik heel erg denken aan het boek dat ik las over nudging. Misschien moeten we ons toch nu en dan kritische vragen stellen bij de discipline die de overheid ons oplegt. (De discipline van besparingen bijvoorbeeld, zal dit onze economie echt vooruit helpen of wordt ze juist doodgespaard ?).

Graag meer lezen ? Lees dan dit artikel op de site van Filosofie.

Praktisch

• Je hoeft geen filosofische scholing te hebben om het boek te lezen, het boek is vlot leesbaar
• De omslag, zeker in combinatie met de ondertitel is misleidend, je hebt de indruk dat het gaat over discipline en consumptie. Daar gaat het maar heel even over.
• Marli Huijer, discipline overleven in overvloed, uitgeverij Boom (2013), 276 bladzijden, te koop bij bol.com voor 19,90 euro.
• Ik leende het in de gewone bibliotheek, dus wellicht makkelijk te vinden.