Gelezen: 54 minuten – Marieke Nijkamp

54 minuten die een heel leven zijn

Bij het begin van het schooljaar een boek lezen dat over een middelbare school gaat. Dat was het idee. Een boek dat ook nog eens de Hebban Award 2017 gewonnen heeft in de categorie Young Adult. Dan ben je toch helemaal klaar om dat schooljaar vol energie te beginnen ?

54 minuten speelt zich af in een Amerikaanse secundaire school. Ondanks het feit dat er een oceaan tussen Europa en de VS ligt, is het schoolleven van een gemiddelde tiener er niet zo anders. Er zijn leraren vol bezieling en saaie toespraken die te lang duren. Er zijn vriendengroepen, er zijn koppeltjes, broers en zussen die naar dezelfde school gaan. Voorbeeldige leerlingen evenals leerling die het avontuur buiten de lijntjes van het reglement zoeken. Maar ook: leerlingen de match school/thuis/leven totaal niet kunnen maken. Voor wie het één en al ellende is omdat er overal problemen zijn en er geen uitweg lijkt te zijn.

Iedereen verzameld in de aula

Het zou een Vlaams schoolplaatje kunnen zijn: iedereen wordt verzameld in de aula (bij ons wellicht polyvalente zaal genoemd) en het hoofd van de school spreekt de leerlingen toe. Voor hem (of haar) honderden leerlingen. De één luistert al met wat meer aandacht dan de andere. Het is niets ongewoons. Wachten tot de bel gaat na 54 minuten.

Tot iemand de aula binnenkomt met een geweer en alle nooddeuren gesloten lijken te zijn. De hele school is gegijzeld door een zwaar bewapend scholier. Tot hier de vergelijking met Vlaanderen.

Real-time en o zo realistisch

Wat volgt is het relaas van verschillende personages gedurende de komende 54 minuten. Bijzonder spannend, want er is maar één doel: ontsnappen aan deze waanzin. Maar hoe ? Eén van de leerlingen is de zus van de belager. Kan zij iets betekenen ? Of zal zij het juist erger maken ?

Het boek is zo realistisch dat je de angst en de spanning van de studenten voelt. Wanhopige pogingen worden ondernomen zonder resultaat. Er vallen doden. Nee, het boek heeft geen happy end. Marieke Nijkamp schetst een sober verhaal. Als ze in 54 minuten minuut na minuut registreert wat er gebeurt. Ze gaat zich niet te buiten aan grote verklaringen. Dat deze gruweldaad het gevolg is van een immense boosheid en wraak die zich heeft opgestapeld. Maar toch wordt er niet gepsychologiseerd. Geen ‘hadden we maar’, of ‘we hadden dit kunnen weten’.

Voor een gruweldaad als deze geldt geen enkel excuus. Noch begrip. In 54 minuten wordt duidelijk dat de dader is ‘doorgeslagen’, maar het is wél zijn eigen voorbereide keuze, een keuze die het gevolg is van allerlei andere voorafgaande keuzes.

Young Adult

Het boek is gelauwerd in de categorie Young Adult en daar heeft het ook zijn plaats. Ik denk dat best wat jongeren het graag zullen lezen. De lezer maakt kennis met verschillende personages die hun leven in een flits aan zich voorbij zien gaan. In deze 54 minuten groeit de verbondenheid met elkaar tot in het extreme. Er is maar één doel: hier levend uit geraken.

54 minuten spanning

Ik heb 54 minuten in 2 avonden uitgelezen. Het boek houdt je vast, ook al weet je – spijtig genoeg uit ervaring – hoe dit gaat eindigen. Niet goed dus. Het is het realisme en de betrokkenheid met de personages die je aanmoedigen verder te lezen.
Marieke Nijkamp slaagt er in om de spanning die in zo’n situatie heerst, over te brengen. Je lijkt zelf midden die studenten te staan en het ook niet te weten. Leraar, leerling, ze zijn gelijk.

Spijtig genoeg is het verhaal realiteit. Het gebeurt, meer dan eens, dat iemand een school binnenwandelt met een wapen en er doden vallen. Gelukkig niet in Europa – dankzij andere wetten op wapenbezit – maar wie het boek van Nijkamp leest besluit al heel snel: dit kan op iedere school in de VS gebeuren, dit is niet voorbehouden aan scholen in problematische buurten. Dit op zich is beangstigend. Ik kan mij nauwelijks voorstellen wat het moet zijn om als student in de VS met dit besef te leven.

Praktisch:

Marieke Nijkamp, 54 minuten, Harper Collins, 2017, 320 blz.
Te koop bij o.a. bol.com voor € 10,00 (paperback) of € 7,99 (ebook).