Gelezen: De Kier- Shantie Singh

De Kier is een roman waarin de wereld van onzichtbare vrouwen aan het licht komt. Door cultuur en religie leven zij een verborgen leven, soms zelfs geheel afgesneden van de rest van de stad. Wanneer een jonge (verborgen) vrouw dood wordt terug gevonden, komt Uma, die zich voor de stad inzet voor deze vrouwen, onder grote druk gezet.

Rotterdam

Elke bladzijde van De Kier ademt Rotterdam. Als lezer wordt je meegenomen naar het stadhuis, je loopt zo over de Coolsingel en het lijkt alsof je Delfshaven tot je eigen buurt mag rekenen. Rotterdam leeft, zoveel is duidelijk, het is een bruisende stad waar mensen duidelijke meningen hebben en de ambtenarij in het oog wordt gehouden. C.P. , een mysterieus streetartist, houdt de stad in z’n ban. Hij laat kleine kunstwerkjes achter, ongemerkt, maar met een duidelijk standpunt. De krant wijt er een hele zoektocht naar: wie is deze man wienst kunst steeds politieker wordt?

Uma

In De Kier maken we kennis met Uma. Ze werkt in de ambtenarij en heeft als taak onzichtbare vrouwen zichtbaar te maken en stem te geven. Die taak is allesbehalve simpel, want hoe bereik je vrouwen die net niet gezien willen of mogen worden? De dood van één van deze vrouwen, doet een storm van kritiek opwaaien. Deed ze wel genoeg? Ondertussen worstelt Uma met haar eigen culturele bagage. Haar hindoestaanse schoonfamilie heeft duidelijk verwachtingen over haar, evenals haar echtgenoot. Verwachtingen die ze niet kan verzoenen met haar eigen verlangens.

Asha

Het is pas ongeveer halverwege ‘De kier’ dat de lezer kennis maakt met Asha, één van de verborgen vrouwen. Ze leeft op ‘De Kamers’, en is daartoe veroordeeld nadat haar man en schoonfamilie vonden dat ze een slechte invloed had op haar dochter. Ze kent geen Nederlands en is letterlijk opgesloten ergens in een huis. Ze heeft met niemand contact. Aanvankelijk draagt ze dit leven en worstelt ze met vragen rond identiteit. Misschien is ze geen goede vrouw of moeder? Wat zal er gebeuren met haar kind als ze zich verzet tegen dit bestaan? Door een kier – de vensters zijn afgeplakt met papier – neemt ze toch deel aan het leven in Rotterdam. Ze ziet mensen door de straat wandelen en ook de ‘mysterieuze’ kunstenaar. Dat ongeveer heel Rotterdam op zoek is naar zijn identiteit, daar heeft ze geen weet van.

C.P., de kunstenaar, intrigeert haar en als ze op een ogenblik toch een manier vindt om het huis uit te sluipen neemt ze één van zijn schetsen mee naar De Kamers en verstopt die onder haar matras. Het lijkt haar dochter wel, op die schets. Maar kan dat wel?

Het leven buiten De Kamers lonkt steeds meer, tot ze – in haar taal – een folder vindt voor een toevluchtshuis voor vrouwen. Zou ze daarheen durven? Ze doet het, nooit zonder angst, maar stilaan groeit in haar de kracht om zich van haar lot als slachtoffer te bevrijden. Het is door die bewustwording en het woord voor woord Nederlands leren dat ze steeds sterker wordt.

Wanneer haar man, die soms op bezoek komt, dit alles ontdekt, is het voor haar onmogelijk om dit leven nog te aanvaarden.

Gebaseerd op echte verhalen

Toen ik het boek las, kon ik soms mijn ogen niet geloven. Bestond dit echt? In Rotterdam (en dus wellicht ook in andere steden en landen)? De epiloog van het boek liet er geen twijfel over bestaan: deze roman was gebaseerd op echte verhalen. Enige opzoekwerk leerde me dat in Rotterdam naar schatting 200 tot 300 verborgen vrouwen wonen (bron). Naar aanleiding van de moord op één van deze vrouwen in 2015 is het thema meer in de aandacht gekomen, net zoals ook het boek De Kier van Shantie Singh begint met de moord op de fictieve Zafira Khan.

Samengevat

De Kier vertelt het verhaal van vrouwen op zoek naar emancipatie. Uma die zich ontworstelen wil van de verwachtingen van haar schoonfamilie, Rosie die de weg van een ‘geleide’ vrouw naar een vrouw die haar eigen leven leidt, aflegde. De dochter van Asha, die opgevoed wordt binnen het normen kader van ‘wat een goede vrouw is‘, die rebelleert maar aanvankelijk niet goed weet waartegen ze rebelleert.

Shantie Singh maakt met haar boek De Kier deze problematiek zichtbaar. Ik las het boek met veel schroom. Ik kon me nauwelijks voorstellen dat dit kon. Dat vrouwen zo aan zichzelf kunnen twijfelen (traditie, opvoeding, culturele normen) dat ze zo’n bestaan bijna als ‘normaal’ zien en zichzelf als zondig zien als ze twijfelen aan hun manier van leven.

Praktisch

Shantie Singh, De Kier, is een uitgave van De Geus (juli 2020) en telt 304 bladzijden. Het is o.a. te koop bij Bol.com voor € 21,50 (paperback).

Maar voor je doorklikt, denk dan even aan je lokale boekhandelaar die vol liefde boeken inkoopt, je als klant van een extra babbeltje voorziet en je misschien ook andere schatten leert kennen. Daar kan geen onlineverkoper tegenop !

Interesse in nog meer reviews? Klik hier.