Gelezen: in tijden van besmetting – Paolo Giordano
Kent u hem nog?
Misschien zegt de naam Poalo Giordano je niet meteen iets, maar als ik zeg dat hij de schrijver is van De Eenzaamheid van de Priemgetallen (2011) gaat er wellicht een lichtje branden. Poalo Giordano is echter meer dan een goed schrijver: hij heeft een doctoraat in de natuurkunde én is Italiaan. Een goede combinatie voor wie over het SARS-CoV-2 virus wil spreken. Puntjes op de i, moet deze wetenschapper gedacht hebben :
‘Eerst voor de duidelijkheid: sars-CoV-2 is het virus, covid-19 de ziekte. Het zijn lastige, onpersoonlijke namen die misschien zo gekozen zijn om het emotionele effect op ons te minimaliseren, maar ze zijn nauwkeuriger dan het populairdere ‘coronavirus’.
Deels dagboek, deels beschouwingen
Giordano heeft dit boek geschreven toen de eerste meldingen van het virus binnenkwamen.
Tijdens het etentje bleef iedereen maar zeggen dat ‘alles over een weekje voorbij is’, ‘ja, joh, nog een paar dagen en alles is weer normaal’. Een vriendin vroeg waarom ik niets zei. Ik haalde mijn schouders op en gaf geen antwoord, ik wilde geen paniekzaaier zijn, of erger nog, ongeluksbrenger. We hebben dan wel geen afweerstoffen tegen CoV- 2, maar wel tegen alles wat ons van streek maakt. We willen altijd precies weten wanneer de dingen beginnen en eindigen. We zijn gewend om de natuur ons tempo op te leggen, niet andersom. Dus ik eis dat de besmetting over een week ophoudt en dat alles weer normaal wordt. Ik eis het, omdat ik het hoop.
Waarom we met z’n allen in ons kot moeten blijven
De besmetting is alleen tegen te houden
‘Met grof geweld. Offers. Geduld.’ We weten nu dat als we de epidemie willen bestrijden, we de R0-waarde naar beneden moeten zien te krijgen. (citaat uit in tijden van besmetting – Poalo Giordano)
Die R0-waarde moet onder 1 komen. Hij vergelijkt het met een biljartspel. 1 bal botst tegen 2 ballen, die 2 ballen botsen weerom tegen 2 ballen etc. Je ziet zo hoe er geweldig veel in beweging wordt gezet en de beweging steeds grotere vormen aanneemt. Het ‘normale getal’ (als we niets doen) is 2,4. Of anders gezegd: 1 mens besmet 2,4 mensen, die 2,4 mensen elk op hun beurt weer 2,4 mensen enzovoort. Komt het getal onder 1, dan wordt de verspreiding steeds onwaarschijnlijker. Denk maar aan de biljartballen die zo ver van elkaar liggen waardoor de kettingreactie uiteindelijk uitblijft of uitsterft.
We zijn allemaal met elkaar verbonden
Dit virus leert ons met daad en gevolgen hoe we allemaal tot één gemeenschap behoren. Wat één individu doet (of niet doet) heeft gevolgen voor de rest van de gemeenschap. De campagne “Ik red levens” is daarom niet overdreven. Wie zich houdt aan de quarantaineregels stopt de kettingreactie.
De gemeenschap waar we ons om moeten bekommeren is niet die van onze wijk of onze stad. Het is niet een regio en ook niet Italië of Europa. De gemeenschap in tijden van besmetting is de totaliteit van alle mensen op aarde. (citaat uit in tijden van besmetting – Poalo Giordano)
Kunnen we onze manier van leven aanhouden?
Zonder te moraliseren stelt Giordano vragen aan onze levenswijze. Dat een virus zich in zo’n sneltempo kan ontwikkelen én verspreiden is mede het gevolg door de globalisering. We zijn wereldburgers geworden. Ons dorp is niet onze huis, wel de wereld.
De toenemende behoefte aan voedsel brengt miljoenen mensen ertoe dieren te eten die je beter niet zou kunnen eten. In West-Afrika consumeert men bijvoorbeeld, heel riskant, steeds meer in het wild levende dieren, zoals vleermuizen, die in dat gebied helaas ook dragers van het ebolavirus zijn. Contacten tussen vleermuizen en gorilla’s, die ebola makkelijker op mensen overdragen, worden steeds waarschijnlijker door de overvloed van rijp fruit aan de bomen, wat het gevolg is van de steeds snellere afwisseling van abnormale regenval en droge periodes, en dat is weer het gevolg van de klimaatveranderingen…(citaat uit in tijden van besmetting – Poalo Giordano)
Een verpulverde agenda
Net zoals zowat de hele wereld ziet ook Giordino zijn agenda wegsmelten. Vergaderingen worden afgelast, internationale bijeenkomsten onmogelijk, ook het sociale leven ligt door de quarantaine maatregelen, stil.
Veel in deze crisis heeft met tijd te maken. Met de manier waarop we de tijd organiseren, naar onze hand zetten, ondergaan. (…) Plotseling is de normaliteit het heiligste wat we hebben, we hebben haar nooit zoveel belang toegekend en als we erbij stilstaan weten we niet eens zo goed wat het is: het is datgene wat we terug willen hebben. (…) Het is nu de tijd van de abnormaliteit, we moeten ermee leren leven, redenen vinden om haar te omarmen, en niet alleen uit angst om te sterven. (citaat uit in tijden van besmetting – Poalo Giordano)
Tijd om iets te leren
Giordano denkt niet over wat er na de coronacrisis zal gebeuren. De tijd heeft stilgestaan en het impact van dit virus kunnen we niet overzien. Het is te complex.
Ik geef me over
schrijft hij. Hij citeert enkele verzen uit psalm 90 :
Leer ons zo onze dagen te tellen
dat wijsheid ons hart vervult.
en dat betekent volgens hem dit :
Leer ons om onze dagen te tellen
om onze dagen een waarde te geven.
Waardering
Het essay van Paolo Giordano is een mengeling van wetenschappelijke, vooral wiskundige inzichten in het virus, gekoppeld aan filosofische thema’s. Dit virus daagt ons uit : wij die gewoon zijn om ons leven grotendeels zelf in handen te hebben zijn genoodzaakt tot vrijwillige gekozen – althans in collectiviteit – gevangenschap. Het virus dicteert het leven van de hele wereldbevolking.
Het virus brengt ons bij essentiële levensvraagstukken. In mijn snapshot diary stel ik mezelf ook soms vragen.
Het essay is vlot geschreven en telt zo’n 80 bladzijden. Een deel van de opbrengst gaat naar ‘medische onderzoeksinstellingen en aan hen die hard werken om de geïnfecteerden te genezen’. Het is te koop bij o.a. Bol.com voor €9,99.
