Inspiratie: hoe we tot grootse prestaties komen – Ap Dijksterhuis
‘Waar haalt hij/zij het toch?’ Een vraag die ik mij meermaals heb gesteld toen ik genoot van een fijne film of verhaal. Of jaren geleden, de Ipod, zoveel muziek in zo’n klein ding: hoe komen ze erop?
In het boek Inspiratie van Ap Dijksterhuis vind je het antwoord! Althans, op het ‘hoe’, want inspiratie is geen bliksem uit de hemel. Het goede nieuws: we mogen dan niet de verbeeldingskracht van Steve Jobs hebben, we kunnen best wel ‘werken’ aan hoe we meer inspiratie kunnen krijgen. Net daarover gaat het boek.
Iedereen kunstenaar dan maar?
Het boek van Ap Dijksterhuis is geen doe-het-zelf boek dat je garantie op inspiratie geeft. Het boek predenteert ook helemaal niet dat iedereen, als hij het maar alles goed volgt, de nieuwe Picasso of Mozart wordt. Geen toverformules dus. Dijksterhuis vertelt je wél welke de randvoorwaarden zijn om inspiratie zoveel mogelijk kansen te geven.
Wonderkinderen
Bij zogenaamde ‘wonderkinderen’ lijkt het vaak alsof ze ‘nu eenmaal met zoveel talent geboren zijn’. Dat Mozart, bij wijze van spreken al componerend de moederschoot verliet. Wonderkinderen zijn zeker bijzonder, merkt Dijksterhuis op, maar meestal is hun werk het resultaat van op jonge leeftijd oefenen en blijven oefenen én talent.
Is het dan enkel een kwestie van op jonge leeftijd hard werken? Dat ook weer niet, talent blijft vereist.
Maar hoe ontdek je dat je ergens talent voor hebt?
Het goede nieuws: inspiratie komt niet van boven, inspiratie dwing je zelf af. Het krijgen van inspiratie heb je voor een aanzienlijk deel in de hand.
Het minder goede nieuws: voor inspiratie moet je keihard werken. Je krijgt het niet voor niets.
Het geldt voor alle niveau’s van inspiratie. Sommige mensen vinden hun roeping, anderen moeten lang zoeken, maar iedereen zal hard moeten werken om iets te bereiken. Het zien van David Bowie op tv maakt je nog geen goede gitarist.
Citaat uit: Ap Dijksterhuis, Inspiratie: hoe we tot grootse prestaties komen, Prometheus 2022
Het inspiratieproces
Dijksterhuis beschrijft het verloop van tal van grote prestaties, schrijvers, muzikanten, wetenschappers en dit zowel uit het verleden als het heden. Volgens hem zijn er grofweg 3 vormen/fases bij inspiratie:
- Het vinden van je roeping, ook wel evocatie genoemd: iets grijpt je bij de keel en je denkt: dit wil ik ook doen, dit is het! Het is een ervaring van opwinding, van pure aantrekking, iets wat je in zijn greep neemt en niet meer loslaat. Het kan evengoed een idee zijn dat je aanzet tot ‘moeten’, het gevoel van ‘hier moét ik iets mee doen’, een innerlijk moeten. Dat kan al heel jong gebeuren (en ook weer wat onder het stof liggen en pas later weer naar boven komen).
- Vervolgens ‘gaat het niet meer om een roeping maar om een inval die leidt tot een nieuw doel‘. De roeping wordt concreet. Van ‘Ik wil schrijver worden’ naar een idee van een boek.
- Tenslotte is er de flowervaring, alsof alles wat je nodig hebt al klaar lag in je onderbewuste en nu, schijnbaar moeiteloos, naar boven komt.
Mihály Csíkszentmihályi, de wetenschappelijke vader van het concept flow, beweerde dat veel dingen vanzelf leuker worden als we er moeite voor doen, als we er tijd in steken. Een eenvoudig voorbeeld is het kijken naar sport. Als je helemaal niets van sport weet en de regels niet kent, is het niet leuk om ernaar te kijken. Naarmate je je meer verdiept wordt het vanzelf interessanter. De boodschap van Csíkszentmihályi gaat echter een stap verder: het vinden van je roeping is minimaal voor een deel een selffulfilling prophecy. Het begint ermee dat je dingen gaat doen. Pak die gitaar op, ga blogs schrijven, schrijf je in voor die cursus fotografie, meld je aan bij Amnesty International, koop die racefiets.
Een kijk in het leven van De Groten
Dijksterhuis gaat vervolgens aan de slag met vele grote namen uit de geschiedenis én anekdotes uit zijn persoonlijke leven. Dat maakt het boek vlot leesbaar, want er staan tal van verhalen die makkelijk weglezen maar een prima idee geven over wat hij wil aantonen. Het is duidelijk dat de auteur zeer belezen is, want de verhalen lijken moeiteloos in elkaar over te gaan.
Bonus: een flinke teug motivatie (die leidt tot inspiratie)
Ik merkte bij het lezen van het boek dat ik weer wat motivatie kreeg om projecten aan te pakken die ooit geboren waren onder het gesternte van inspiratie maar ondertussen ingesneeuwd zijn door de dagelijkse zorgen en praktische zaken. Het is zoals Csíkszentmihályi zegt: begin ermee! Al gaande ‘komt’ de inspiratie. Dat het lezen van een goed onderbouwd boek zo’n positieve energie geeft is alvast meegenomen.
Plus: ik weet nu waar het kan foutlopen én hoe ik kan zorgen dat ik verdere inspiratie alle kansen geef.
Conclusie
Het boek Inspiratie van Ap Dijksterhuis leest vlot en is allesbehalve abstract. Het is geen handleiding om in 1,2,3 pakken inspiratie te krijgen, maar het boek geeft wel wat randvoorwaarden om die inspiratie de beste kansen te geven. Daar kan je wél iets aan doen. Bovenal breekt het boek met de mythe dat inspiratie zoiets zou zijn als je hebt het of je hebt het niet. Je kan inspiratie, net als geluk, best wel een handje helpen.
Een fijn en optimistisch boek dat je weer doet dromen. Dromen, inspiratie … ligt dat niet al dicht bij elkaar?
Opgelet, het boek wordt in verschillende kleuren verkocht!
Ap Dijksterhuis, Inspiratie. Hoe we tot grootse prestaties komen is een uitgave van Prometheus en telt 360 blz. Te koop bij de lokale boekhandel en als het niet anders kan Hier nog wat extra’s:
