Gelezen : Ik was een van hen – Maarten Zeegers

Undercover in een gesloten en armoedige moslimwijk

Maarten Zeegers verhuisde na zijn studie sharia in Syrië (waarover hij dit boek schreef) naar de Transvaalwijk in Den Haag. Hij merkte snel dat hij niet aanvaard werd, erger nog, hij werd overal buitengesloten. Dat veranderde echter toen hij zich ging voordoen als moslim en zich compleet onderdompelde in hun cultuur. Door zijn kennis van het Arabisch en de Arabische cultuur (afgestudeerd Arabistiek) en zijn jarenlange verblijf in Syrië had hij zelfs een streepje voor. Een bekeerde Nederlander ! Met kennis van de koran ! Met kennis van het Arabisch én net terug uit Syrië. Deze man werd wél met open armen ontvangen !

De islam is een lappendeken van moskeeën en scholen

Als “goede moslim” gaat hij op zoek naar de moskee en de religieuze leider die volgens hem het beste overeenkomt met wat “zijn geloof” hem zegt. In Transvaal zijn vele moskeeën en Maarten Zeegers gaat in gesprek met hun bezoekers. Hij doet dit niet als journalist, maar als ‘gelovige’.

Had ik een maand lang kunnen optrekken met een Syrië-ganger als ik me had geïdentificeerd als journalist ? Was ik binnengenkmoen op huiskamerbijeenkomsten van Hizb ut-Tahrir ? Had ik getuige kunnen zijn van een duiveluidrijving, een soef-oers of een sjiitische geseling ? Ik weet wel zeker van niet.

Een andere kijk op … zowat alles

De Transvaalwijk is geen doorsnee moslimwijk en iedere keer opnieuw moet ik mij voor ogen houden dat dit een uitzondering is. In de media wordt deze wijk vergeleken met het Brusselse Molenbeek. Toch is het buitengewoon interessant om eens in de gedachtenwereld te leven van een compleet andere bevolkingsgroep.

Het onderwerp van de lezing van deze week is de parlementaire democratie. (…) Er is een tijd geweest dat ik dacht dat er universele waarden bestonden, maar ik weet nu al een tijdje dat dat naïef was. Hizb ut Tahrir is tegen alles waar wij in het Westen aan hechten. Tegen vrijheid van meningsuiting (je mag geen kritiek hebben op de islam), tegen vrijheid van religie (de islam is geen supermarkt waar je even kunt shoppen), tegen het kapitalisme, socialisme, secularisme en vooral tegen de democratie. Dat is een systeem van ongeloof en wie gaat stemmen begaat een zonde.

Niet per definitie radicaal

Maarten Zeegers laat ook heel wat gematigder sprekers aan het woord. Sprekers die best wel belang hebben binnen de gemeenschap. Dit volgt naar aanleiding van de aanslagen op de werknemers bij Charlie Hebdo.

Blijft natuurlijk de vraag hoe moslims daarop dienen te reageren. De sjeik vindt dat er hoe dan ook geen geweld mag worden gebruikt. “Als onze Profeet wordt beledigd, moeten we niet boos worden of rellen veroorzaken. doden in naam van de islam valt nooit goed te praten”.
De sjeik vindt wel dat mosilms actie moeten ondernemen tegen de beledigingen.

De dag des oordeels is nabij – hasanaat

Wat ik niet kende, maar ook al in zijn vorig boek als, is de ’telling’ van daden. Er blijkt – althans uit deze boeken – een soort telsysteem te bestaan voor je daden. Zo leveren bepaalde daden, zoals bijvoorbeeld het reciteren van elke letter van de Koran, je punten op en komt dat ten goede van je hasanaat. Tik het woord hasanaat in en je merkt dat alom bekend is. De ‘punten’ leveren je goede zaken op,

Hasanaat zijn punten die je krijgt voor onder meer het gebeid, een dag vasten of het verrichten van een goede daad. Op de Dag des Oordeels worden de goede zaken van ieder individu op een weegschaal gelegd en afgewogen tegenover zijn zondes. Valt het saldo positief uit, dan ga je naar het paradijs. Bij een negatieve uitkomst wacht het vuur. (…) Het precieze aantal hasanaat per soera kun je uitrekenen op internet aan de hand van een zogenoemde hasanaatcalculator. 

Veel regels

Dat hangt ook allemaal vast met tal van regels wat wel en niet mag. De meeste daarvan lijken terug te gaan naar het leven van de Profeet dat als ideaal wordt gezien.  Wanneer de Profeet iets deed, is het goed om te volgen. Deed hij iets niet, dan doe je het ook niet. Het gaat daarbij niet (enkel) om ethische zaken, maar om puur praktische zaken.

Voor wie niet bekend is met de islam is dit soms moeilijk te begrijpen. In het boek van Maarten Zweegers is te lezen hoe dit jonge moslims in moeilijkheden brengt. Zo vertelt hij over een jongere die een stageplaats moet zoeken bij een optieker. Alles gaat goed tot hij meldt dat hij weigert om vrouwelijke klanten de hand te schudden.

Een geslaagde underoveroperatie

Dat Maarten Zeegers geheel opgaat in een religieuze gemeenschap en zich voordoet als bekeerde moslim, liet ook bij mij een dubbel gevoel achter. Maarten Zeegers ging heel ver in zijn zogenaamde undercoveropdracht. Hij doet het echter zo goed dat ik me zelfs blijf afvragen : maar wie ben je nu echt ? Ik veronderstel dat dit eerder pleit voor hem dan hem afwijst.

Ik begrijp veel (radicale) moslims beter – maar heb er toch weinig begrip voor

Tijdens het lezen van het boek heb ik dikwjils gedacht dat iedereen dit boek zou moeten lezen. Het lezen heeft mij veel zaken beter laten begrijpen. Ik heb als lezer context gekregen en snap de ‘waarom’s achter heel wat redeneringen en daden maar dat betekent niet dat ik er meer begrip voor heb. Hun denkkaders zijn echter zo verschillend dat ik begrijp dat het in ‘hun’ denkkader helemaal ‘logisch’ is of zelfs ethisch waardevol.
Toch blijf ik geloven dat waarden als gelijkheid, democratie, vrije meningsuiting, diplomatie versus geweld voor het oplossen van conflicten universeel zijn en religie daaraan ondergeschikt is.

Praktisch

Maarten Zeegers, Ik was één van hen, Drie jaar undercover onder moslims, april 2016, 333 pagina’s, uitgeverij Podium.
Te koop (paperback) bij bol.com voor € 19,99, en als ebook voor € 9,99.
Ik las de paperback editie uit de bibliotheek, er was op het moment van dit schrijven geen Kindleversie beschikbaar.

Alle citaten komen uit het boek.