Waarom zou je nu voor Trump stemmen? – Op reis door het land van de Trump-stemmers

Zo’n 4 jaar geleden kon ik, net zoals wellicht velen, mijn oren niet geloven toen Donald Trump verkozen werd tot president. Maar hij won wel! Dat leidde bij Mark Verheijen tot deze conclusie: We kennen Amerika helemaal niet. Hij trok op pad door de VS en leerde er de man in de straat kennen. Voor- en tegenstanders van Trump.

Wij kennen Amerika helemaal niet

Wij kennen Amerika helemaal niet is het boek van historicus Mark Verheijen die in het verkiezingsjaar 2020 een roadtrip maakte doorheen de zogenaamde swingstaten. Dat zijn staten die geen traditionele voorkeur hebben. Het kan alle kanten op. Het zijn dan ook de staten waar het meeste campagne wordt gevoerd, want zij maken het verschil. Mark Verheijen wou wel eens weten wat de redenen zijn van de man in de straat om enthousiast voor of net niet voor Trump te stemmen.

Amerika is echt een ander land. We kijken vaak naar de overkant van de oceaan met onze West-Europese bril, beschouwen het als een variant op ons eigen land. Maar het is een op zichzelfstaande wereld met een totaal andere cultuur. Een cultuur vol paradoxen. Amerikanen zetten wereldwijd de toon op het gebied van cultuur en innovatie maar tegelijkertijd is het land op vele vlakken uiterst behoudzuchtig en conservatief. (…) Maar het grootste verschil met ons zit hem toch in de noodzaak tot zelfredzaamheid en het beroep op eigen verantwoordelijkheid.

Mark Verheijen in ‘Wij kennen Amerika helemaal niet‘ – Prometheus 2020

De regels zijn in veler Europese ogen een aanslag op democratie

Mark Verheijen hoort mensen aan en vertelt de lezer tussendoor hoe ingewikkeld het Amerikaanse kiessysteem in elkaar zit. Er zijn, ook al is dat niet wettelijk bepaald, maar twee partijen. Er wordt gewerkt met kiesdistricten waarvan de grenzen dikwijls zo bepaald zijn dat men al zeker is van de stem. Doelgroepen wonen immers vaak geografisch samen. Het systeem van de kiesmannen zorgt er bovendien voor dat het niet diegene met de meeste stemmen van de bevolking is, die de presidentsverkiezingen wint. Gore (versus Bush Jr.) haalde de meerderheid bij de bevolking, net als Hillary Clinton (versus Trump), maar werd geen president. En mocht je al denken dat 1 kiesman altijd evenveel mensen vertegenwoordigt… nee dus.

Iedereen màg overigens stemmen, maar makkelijk wordt het de overtuigde kiezer niet gemaakt. Hij moet door een mallemolen van papieren, de verkiezingen zijn op een weekdag, hij moet soms uren aanschuiven… kortom, die kiezer moet er veel, héél veel moeite voor doen en niet iedereen kan zich dat permitteren of is daartoe in staat.

Je kan je afvragen in hoeverre iedere Amerikaanse burger gelijk is als het om de verkiezing van hun president gaat.

De aantrekkelijkheid van Trump

Mark Verheijen sprak tijdens zijn roadtrip met ‘de gewone man’ , pro en contra Trump. Na het lezen van het boek kon ik nog een stuk beter begrijpen waarom Trump het bij sommige bevolkingsgroepen goed deed. Streken die getroffen worden door massale werkloosheid omdat hun bedrijven verhuisden naar lageloonlanden zien in Trump de beschermer van hun land. America First, laat ons de fabrieken hier houden en niet al te snel handelsakkoorden sluiten die voor onze economie niet goed zijn. Maar er zijn andere reden. Zoals bijvoorbeeld anti-democratische partij stemmen.

Hillary Clinton

Bij veel kiezers lag Hillary Clinton ook niet echt goed. Toen ze tijdens een bijeenkomst de helft van de Trumpkiezers als de ’the basket of deplorables’ noemde, kwam dat over als minachting.

To just be grossly generalistic, you could put half or Trump’s supporters into what I call ’the basket of the deplorables’. The racist, sexist, homophobic, xenophobic, Islamophobic – you name it. And he has lifted them up’.

Geciteerd in Mark Verheijen in ‘Wij kennen Amerika helemaal niet‘ – Prometheus 2020

Bovendien was de democratische partij zelf ook behoorlijk verdeeld, wat niet in het voordeel van Clinton was. Sommige kiezers waren zo tégen Hillary dat hun stem voor Trump eerder een stem tegen haar dan wel voor Trump was.

Hoe zal het dit jaar verlopen?

Ondertussen, net voor de VS het luchtverkeer aan banden legde omwille van de coronacrisis, vertrok Mark Verheijen terug naar Europa. Hij had evenwel de tijd om de campagnestrijd zelf mee te maken. Als vrijwilliger, als toehoorder van debatten. Hij volgde de campagne van Bernie Sanders en Joe Biden. In zijn boek legt hij de ‘spelregels‘ uit. Niet de officiële, maar hoe er campagne gevoerd wordt, hoe sommige verkiezingsresultaten bijna wiskundig te voorspellen zijn door één variabele te veranderen.

Ruime kennismaking met de VS en de gewone burger

Door het lezen van het boek heb ik een stuk meer inzicht gekregen in de verkiezingen in de VS en wat er allemaal speelt bij de keuze van een president. Ik leerde dat zetelende presidenten meer kans maakten dan ‘nieuwe’ kandidaten. Mij, beeld over Trump werd verruimd : hij is, in vergelijking met andere president(skandidaten) zowat de uitzondering op alles is, beginnende met (in 2016) weinig politieke ervaring.

Maar bovenal maakte ik kennis met ‘gewone man’ of, wat in dit boek dikwijls de hardwerkende man en vrouw is die soms moeite heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. De man en vrouw voor wie het leven vooral ‘het redden’ is, al dan niet met succes.

Jullie hebben geen idee hoe Amerika in elkaar zit, maar jullie vinden er van alles van, stelt hij. Amerika is gewoon een heel andere samenleving. In Europa raapt uiteindelijk altijd iemand je op, maar hier kun je letterlijk doodgaan van honger of verwaarlozing. Maar daar krijg je een enorme persoonlijke vrijheid, veel kansen en een minder bemoeizuchtige overheid van terug.

Geciteerd in Mark Verheijen in ‘Wij kennen Amerika helemaal niet‘ – Prometheus 2020

Praktisch

Mark Verheijen, Wij kennen Amerika helemaal niet. Op reis door het land van de Trump-stemmers, telt 240 blz. en is uitgegeven door Prometheus. Te koop bij o.a. Bol.com voor € 19,99, maar evengoed bij je lokale boekhandelaar die zijn liefde voor boeken graag met je deelt en je met raad en daad bijstaat.

Boekenliefhebber? Hier vind je meer.